Κυριακή 31 Ιουλίου 2011

Συνέντευξη με τον Αλέξανδρο Μπελλέ


Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε το 1984 στη Χίο και σπούδασε Marketing στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος. Έχοντας ιδιαίτερη κλίση και αγάπη στο τραγούδι, στα 18 του χρόνια, ξεκίνησε μαθήματα φωνητικής στο Ωδείο Γλυφάδας. Συνέχισε στην Αγγλία, στο Leeds college of music και στο Λονδίνο όπου έκανε και μαθήματα κλασσικού τραγουδιού και κιθάρας με τον Ελληνοσουηδό κιθαρίστα Γιάννη Παυλίδη. Έχει εμφανιστεί σε μουσικές σκηνές στην Ελλάδα και στην Αγγλία. Το 2008 τον ανακαλύπτει ο Γιάννης Μαρκόπουλος και του αναθέτει να ερμηνεύσει μέρη από τα μουσικά του έργα Θητεία, Ιθαγένεια, Χρονικό και Ανεξάρτητα. Έχει πάρει μέρος σε πολλές συναυλίες του συνθέτη εκ των οποίων οι πιο σημαντικές ήταν, στο Θέατρο Παλλάς το Μάρτιο του 2009, στην αίθουσα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής το Μάϊο του 2009 μια συναυλία για τον ΟΑΣΕ αφιερωμένη στο Περιβάλλον και τη Μετανάστευση, στα Θερμοπύλεια τον Αύγουστο του 2009 και στον πολυχώρο Bacaro στις 21 Απριλίου 2010, μια βραδιά αφιερωμένη στη μεγάλη συναυλία που είχε κάνει ο συνθέτης το 1972 στο γήπεδο του Σπόρτινγκ. 
Τα υπόλοιπα… παρακάτω. Ο λόγος στον ταλαντούχο κ. Μπελλέ.

Αλέξανδρε καλώς ήλθες στον Ορφέα. Ας ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για σένα. Πες μας που γεννήθηκες, που μεγάλωσες και ποια ήταν τα πρώτα σου μουσικά ακούσματα;
Αλέξανδρος Μπελλές
:
Θεοδόση καλώς σας βρήκα και συγχαρητήρια γι’ αυτή την ωραία στήλη που ξεκινήσατε στον Ορφέα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Χίο μέχρι τα έντεκά μου χρόνια, έπειτα μετακομίσαμε οικογενειακώς στην Χαοτική Αθήνα. Η μουσική μπήκε στη ζωή μου γύρω στα 15 μου χρόνια. Κάπου εκεί άρχισα να ακούω μουσική. Τα πρώτα μου ακούσματα ήτανε κομμάτια του Μάνου Λοΐζου, του Σταύρου Ξαρχάκου, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Θάνου Μικρούτσικου ερμηνευμένα από τους κορυφαίους Έλληνες τραγουδιστές. Λίγο αργότερα άρχισα να ακούω και κάποια ξένα συγκροτήματα Rock και Metal κατά κύριο λόγο και κάπως έτσι δημιουργήθηκε μέσα μου ένα μουσικό ύφος με τη δύναμη του Rock και με τη ψυχή του Ελληνικού έντεχνου – παραδοσιακού. 


Πότε και πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη μουσική; Τί ήταν εκείνο που σε τράβηξε στη μουσική και είπες: “Αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου”.
Α.Μπ:. Με τη μουσική άρχισα να ασχολούμαι στα 15 μου χρόνια, η αδερφή μου έκανε μαθήματα κλασσικής κιθάρας και θαυμάζοντάς την που έπαιζε και τραγουδούσε τόσο όμορφα, ξεκίνησα και εγώ. Τρία χρόνια αργότερα με προτροπή πάλι της αδερφής μου ξεκίνησα μαθήματα φωνητικής σε ωδείο και κάπως έτσι άρχισε και το δικό μου ταξίδι. Με τη μουσική έχω μια πολύ ιδιαίτερη σχέση, δεν έχω πει ποτέ μου ‘‘Αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου’’  γιατί η μουσική είναι η ζωή μου! Είναι, δυστυχώς ή ευτυχώς, ο μοναδικός τρόπος έκφρασής μου, ο μοναδικός τρόπος που μπορεί να πει η ψυχή μου αυτά που κρύβει βαθιά μέσα της. Στο τέλος κάθε live μου αισθάνομαι εξουθενωμένος ψυχικά και σωματικά λες και έκανα χειρωνακτικές εργασίες για ώρες και συγχρόνως γελούσα μέχρι δακρύων ή έκλαιγα με λυγμούς, και όσο και αν ακούγεται υπερβολικό για να συνέλθω θέλω τουλάχιστον 24 ώρες. Την ώρα του live αισθάνομαι βαθιά μέσα μου πως έχει ξεσπάσει μια πολύ δυνατή μπόρα και στο τέλος του, έρχεται η ηρεμία η γαλήνη και η μυρωδιά του χώματος.
Γι’ αυτό λοιπόν δε μπορώ να τη δω σα δουλειά ή σαν ενασχόληση, δεν είμαι ούτε επαγγελματίας αλλά ούτε και ερασιτέχνης ή αν θέλετε είμαι και επαγγελματίας και ερασιτέχνης. Η μουσική για μένα δεν είναι ή η κορόνα ή τα γράμματα, αλλά ολόκληρο το κέρμα…


Μίλησέ μου λίγο για τα τραγούδια που γράφεις και ερμηνεύεις. Τη θεματολογία τους, το στίχο τους, το μουσικό τους ύφος. 
Α.Μπ:. Όλα ξεκίνησαν πριν τρία χρόνια, στο δεύτερο χρόνο της διαμονής μου στην Αγγλία γνώρισα ένα ξεχωριστό άνθρωπο που μετέπειτα έγινε φίλος - αδελφός μου. Αν και χρηματιστής στο επάγγελμα, ο Κωνσταντίνος Δημαρέσης είναι ένας ευαίσθητος και αλληγορικός ποιητής που με ένα του στίχο σε ταξιδεύει χιλιάδες μίλια μακριά αλλά συγχρόνως και πολύ βαθιά μέσα σου. Έτσι μια μέρα μου ζήτησε να μελοποιήσω ένα ποίημα του, το «Σαν έρθεις». Δεν είχα μελοποιήσει ποτέ στίχους και για να είμαι ειλικρινής ούτε πίστευα πως μπορούσα να το κάνω, με την επιμονή του Κωνσταντίνου έκατσα ένα βράδυ να σκαρώσω μια μελωδία γδέρνοντας τη κιθάρα μου. "...Να φέρεις λίγα δάκρυα μαζί σου γιατί η δική μου στέρεψε πηγή..." έλεγε ένας στίχος του ποιήματος. Σε πολύ λίγα λεπτά και ως δια μαγείας μέσα στο μυαλό μου αυτό το όμορφο ποίημα άρχισε να χορεύει ένα ερωτικό και μελαγχολικό ροκ ζεϊμπέκικο. Πολύ οξύμωρο όλο αυτό κι όμως αληθινό. Έτσι γεννήθηκε το πρώτο μας τραγούδι. Το οποίο το αγαπάω όσο κανένα άλλο γιατί έχει μέσα του όλο τον ψυχικό μου κόσμο.
Ακολούθησαν άλλα επτά κομμάτια που αναφέρονται στην αγάπη, τη μοναξιά αλλά και κάποια με κοινωνικό-πολιτικό στίχο. Αισθανόμαστε και εγώ και ο Κωνσταντίνος πως έχουμε πάρα πολλά να πούμε και να μοιραστούμε, ιδιαίτερα πάνω στα κοινωνικό-πολιτικά θέματα. Νομίζω πως αυτή η άρρωστη περίοδος που περνάμε, μας προσφέρει εκατομμύρια ερεθίσματα, έτσι μέσα μας υπάρχει ένα άγριο άλογο που προσπαθούμε να χαλιναγωγήσουμε και όλα αυτά τα δυνατά συναισθήματα να τα κάνουμε μουσική και στίχο χωρίς λαϊκισμούς και χωρίς να μυρίζουν ναφθαλίνη. Όσο για το μουσικό ύφος, θα έλεγα ότι είναι ένα μείγμα Ροκ-Έντεχνο-Παραδοσιακό με Αναγεννησιακό-Επικό ήχο.



Πες μου τί ετοιμάζεις αυτό τον καιρό. Ποιο είναι το επόμενο βήμα που θα ήθελες να κάνεις ως τραγουδοποιός;
Α.Μπ:. Έχω ξεκινήσει την ενορχήστρωση των κομματιών μου σε συνεργασία με τρεις εξαίρετους μουσικούς το Θύμιο και το Σωτήρη Παπαδόπουλο και τον παιδικό μου φίλο Κωνσταντίνο Δήμα που θα με βοηθήσουν να ολοκληρώσω αυτή τη δουλειά. Αν όλα πάνε καλά, τέλος του χρόνου θα είναι έτοιμος ο πρώτος μου δίσκος. Αυτός είναι ο στόχος μου για το άμεσο μέλλον με μια όμορφη ανυπομονησία για το αν θα δημιουργήσουν τα κομμάτια μου τα συναισθήματα που θέλω στο κόσμο.  

Νομίζεις πως η δισκογραφία στη χώρα μας έχει παρόν και μέλλον; Κι αν ναι, κάτω από ποιες προϋποθέσεις;
Α.Μπ:. Νομίζω πως η δισκογραφία επιχειρηματικά με τη μορφή που είχε και έχει τα τελευταία χρόνια δεν έχει ούτε παρόν ούτε μέλλον. Απορώ και για τη διάρκεια που είχε στο παρελθόν. Ακολούθησε και αυτή τη πορεία πολλών πραγμάτων που φαινομενικά μεγαλούργησαν αλλά σήμερα στέκονται σαν ένα σκισμένο βρώμικο πανί στο κλαδί που το τραβάει ο άνεμος να το πάρει μαζί του. Μάλλον έβαλε τα χέρια της και έβγαλε τα μάτια της. Προχειρότητα και γρήγορο κέρδος. Βραχυπρόθεσμα σχέδια με αναλώσιμες μουσικές, στίχους, τραγουδιστές και τραγουδίστριες που την οδήγησαν στο γκρεμό. Βέβαια οπουδήποτε και αν κοιτάξεις από τη φύση μέχρι και τις σχέσεις των ανθρώπων, τη ζωή μας δηλαδή θα συναντήσεις ακριβώς τα ίδια προβλήματα και αυτό ακριβώς είναι που εγώ σήμερα ονομάζω κρίση - ύφεση (ευχόμενος ότι έχουμε πιάσει πάτο και θα αρχίσουμε την ανάδυση).
Κανένας σεβασμός λοιπόν όλα αυτά τα χρόνια!!! Προσπαθούσαμε να απομυζήσουμε όσο πιο πολλά και όσο το δυνατόν στο πιο σύντομο χρονικό διάστημα. θα βρει σίγουρα όμως και η δισκογραφία το καινούργιο της δρόμο και τη δική της πορεία μέσα στο χρόνο όπως όλα τα πράγματα και θα ξαναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες της.



Τί είναι αυτό που θα ήθελες, ως νέος καλλιτέχνης, να βρεις σε μία δισκογραφική εταιρεία;
Α.Μπ:. Προσωπικά θα ήθελα μία δισκογραφική εταιρία που να δώσει μάχη για την ‘‘ποιότητα’’ και όχι για τη ποσότητα. Να πιστέψει τον καλλιτέχνη της και να τον στηρίξει με όλες της τις δυνάμεις. Να ψάξει μόνο για νέους ανθρώπους, νέους στιχουργούς, νέους συνθέτες, νέους τραγουδιστές και είμαι σίγουρος πως μακροπρόθεσμα θα είναι μια κερδοφόρα επιχείρηση.
Δεν είναι πολύ περίεργο πως αν κάνεις μια αναδρομή 50 χρόνια πίσω και έρθεις μέχρι σήμερα θα δεις ότι οι ίδιοι και οι ίδιοι είναι στα πράγματα. Ίδιοι συνθέτες, ίδιοι στιχουργοί, ίδιοι τραγουδιστές, ίδιοι παραγωγοί. Όλα Ίδια! Που βέβαια έχουν σωπάσει εδώ και καιρό, δε παράγουν τίποτα καινούργιο και ζουν με τις δάφνες του παρελθόντος. Αναρωτιέμαι, αυτή η χώρα τα τελευταία χρόνια μόνο σκουπίδια παράγει; Σε μια εποχή που είναι πολύ πιο εύκολη η εκπαίδευση-μόρφωση, δεν γεννήθηκε κανένας ταλαντούχος συνθέτης; Κανένας ποιητής; Κανένας τραγουδιστής; Μάλλον κάτι άλλο συμβαίνει...     



Ποιες είναι οι καλλιτεχνικές σου ανησυχίες; Τί είναι αυτό που σε κάνει να γράφεις και να τραγουδάς;
Α.Μπ:. Σε μια εποχή με τόση μεγάλη υποκρισία, δυστυχία, ανεργία ή ακόμα και δουλειά - σκλαβιά (με τις 10 και 12 ώρες δουλείας για 700 ευρώ). Με φαινόμενα διαφθοράς και βίας καθημερινά, με το φόβο να κυριαρχεί μέσα μας στα πάντα και για τα πάντα. Με εκατομμύρια μετανάστες, κόσμος που πεινάει και εμείς να τρωγόμαστε με τα ρούχα μας, με τη μοναξιά που κυριαρχεί μέσα σε όλους μας, με τις αξίες να έχουν χαθεί στο βωμό του χρήματος και από την άλλη Μύκονος, μπουζούκια, πούρα, Porsche, μεσημεριανάδικα, lifestyle, πολιτικοί που συνεχίζουν να βγάζουν πολιτικούς λόγους και όλα τα σκουπίδια και στη μέση εσύ να μη ξέρεις τι να κάνεις. Να γελάσεις, να χλευάσεις, να θυμώσεις, να τα σπάσεις; Όλα αυτά τα συναισθήματα και τις ανησυχίες θα προσπαθήσουμε να τα κάνουμε στίχους και μουσική και να τις μοιραστούμε με το κόσμο. 

Πώς βλέπεις γενικά, τόσο τη μουσική σκηνή της πατρίδας μας, τους καλλιτέχνες δηλαδή, όσο και το παρόν και το μέλλον του τραγουδιού;
Ξεχωρίζεις ιδιαίτερα κάποιους; Νομίζεις πως η μουσική και το τραγούδι έχουν ακόμη πολλά και καινούργια πράγματα να προσφέρουν;
Α.Μπ:. Θεωρώ ότι υπάρχει λαμπρό μέλλον που αργά ή γρήγορα θα φάνει. Εξαιρετικοί καλλιτέχνες, εξαιρετικοί νέοι τραγουδιστές και τραγουδίστριες πολύ καλύτεροι/ες από τους παλιότερους και σε ερμηνεία και σε τεχνική και στα πάντα. Πολλοί εθελοτυφλούν αλλά για πόσο ακόμα; Ξεχωρίζω κάποιους νέους καλλιτέχνες όπως το Γιάννη Χαρούλη, τη Νατάσσα Μποφίλιου αλλά και πολλούς άλλους που δίνουν τη μάχη τους, απλά για να ακουστεί η δουλειά τους. Μάταια όμως τις περισσότερες φορές, στο ραδιόφωνο (Playlist) θα ακούς πάντα τους ίδιους εφτά – οχτώ παλιούς τραγουδιστές στις παλιές τους επιτυχίες ή στις καινούργιες τους αποτυχίες.
Η μουσική και το τραγούδι όμως δε θα πάψει ποτέ να προσφέρει, πάντα θα βγάζει καινούργια πράγματα, πάντα θα συγκινεί, θα πηγαίνει μπροστά αλλά συγχρόνως και πίσω στις ρίζες μας και στη παράδοση μας. 


Τα τελευταία τρία χρόνια συμμετέχεις σε συναυλίες του Γιάννη Μαρκόπουλου. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και τί έχεις κερδίσει από την επαφή σου με τον σπουδαίο αυτό μουσικοσυνθέτη; 
Α.Μπ:. Η συνεργασία με τον Γιάννη Μαρκόπουλο είναι μία μοναδική εμπειρία. Ξεκίνησε πριν τρία χρόνια, όταν ένα οικογενειακός φίλος, ο δημοσιογράφος Κώστας Μαρδάς ζήτησε από το συνθέτη να μου κάνει μια ακρόαση. Πήγα αρκετά αγχωμένος και του τραγούδησα τα ‘‘Μπήκαν στη πόλη οι οχτροί’’  και ‘‘Τα λόγια και τα χρόνια’’ και κάπου εκεί ξεκίνησε η συνεργασία μας.
Μπορώ να πω πως με τη μία έπεσα στα βαθιά. Από τις μπουάτ που τραγουδούσα τα κομμάτια του για 100 άτομα έφτασα ξαφνικά μετά από ένα μήνα να τα τραγουδάω σε μεγάλα θέατρα για 1500 και να με διευθύνει ο μεγάλος Γιάννης Μαρκόπουλος. Τι μπορεί να πει κάνεις για τα συναισθήματα εκείνης της στιγμής. Μεγάλη συγκίνηση και αρκετό άγχος, κάθε φόρα που έρχεται αυτή η στιγμή. Μου έχει εμπιστευτεί κομμάτια από τη Θητεία, το Χρονικό, την Ιθαγένεια, τους Ελεύθερους Πολιορκημένους, τα Ανεξάρτητα, μεγάλα κομμάτια που τα έχουν τραγουδήσει σπουδαίοι ερμηνευτές όπως ο Νίκος Ξυλούρης και ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης. Ύψιστη τιμή πραγματικά! Από τη πρώτη στιγμή με πίστεψε και με στήριξε και τον ευχαριστώ πολύ μέσα από τη καρδιά μου. Πολύ μεγάλο σχολείο αυτή η συνεργασία.
Κάπου εδώ όμως θα ήθελα να ευχαριστήσω και το δημοσιογράφο Κώστα Μαρδά που με έχει στηρίξει σαν να είμαι παιδί του, του χρωστάω πολλά για όλα αυτά που έχει κάνει για μένα, ένα ευχαριστώ δεν είναι αρκετό για την ευγνωμοσύνη που αισθάνομαι. 


Ποιο τραγούδι θα ήθελες να γράψεις και να ερμηνεύσεις πρώτος; Ποιο τραγούδι έχεις ζηλέψει και γιατί;
Α.Μπ:. Υπάρχουν πάρα πολλά τραγούδια που τα ακούω συχνά και θα ήθελα να τα είχα γράψει εγώ. Παρ’ όλα αυτά, μου αρκεί απλά που έχουν γραφτεί αυτά τα κομμάτια και ας είναι από άλλους δημιουργούς, τα ακούω και τα ξανακούω, φέρνω εικόνες στο μυαλό μου και όμορφες δυνατές στιγμές και αναμνήσεις, τα τραγουδάω και εγώ μαζί με τόσες χιλιάδες κόσμο και αισθάνομαι πολύ όμορφα. Δε με απασχολεί καθόλου που δεν τα έχω τραγουδήσει πρώτος, μου αρκεί ότι τα τραγούδησα ή ακόμα και τα ψιθύρισα. Εξάλλου όπως προείπα το τραγούδι μας, το ‘‘Σαν έρθεις’’ είναι αυτό που έχει μέσα του όλο τον ψυχικό μου κόσμο, οπότε είμαι πραγματικά χαρούμενος και ευτυχισμένος για αυτή τη δημιουργία. 


Ποια ερώτηση θα έκανες στον υπουργό πολιτισμού, αν τον είχες μπροστά σου; Εσύ, τί απάντηση θα έδινες σε αυτή την ερώτηση;
Α.Μπ:. Τα τελευταία χρόνια δυστυχώς ο θυμός όλων μας, ειδικά των νέων ανθρώπων, στο πρόσωπο των πολιτικών είναι πολύ μεγάλος. Θα μπορούσα να ρωτάω μέχρι τη Δευτέρα παρουσία και συγχρόνως να απαντάω δηλαδή να προτείνω λύση, αλλά τι θα αλλάξει στη παρούσα φάση; Θα μας ακούσει κανείς; Θα μας δώσει κανείς σημασία; Δυστυχώς όχι!!! Υπομονή και επιμονή και τα πράγματα αργά ή γρήγορα θα αλλάξουν. Έτσι λοιπόν, για να μη φανώ αγενής, θα το γυρίσω στην πλάκα… Η ερώτηση που θα του έκανα είναι τι γιαούρτι προτιμάει; 2% ή πλήρες;;; Εγώ θα απαντούσα πλήρες!!!


Πώς βλέπεις το ρόλο του διαδικτύου στη μουσική και γενικότερα στην τέχνη; Μπορεί να βοηθήσει το internet σήμερα έναν καλλιτέχνη;
Α.Μπ:. Το internet είναι ένας εύκολος, έξυπνος και δωρεάν τρόπος να προωθήσεις τη δουλειά σου στο κοινό. Να ενημερώνεις τον κόσμο για τις εμφανίσεις σου αλλά και να ακούνε όποιο κομμάτι σου θέλουν απλά με το πάτημα ενός κουμπιού. Από την άλλη αυτό δεν αρκεί για να σε μάθει ο κόσμος, απλά κάπως διευκολύνει.

Σε φοβίζει το αύριο, σαν καλλιτέχνη και σαν άνθρωπο;
Α.Μπ:. Οι ανησυχίες μου και οι φόβοι μου είναι ίδιες σαν καλλιτέχνη και σαν άνθρωπο. Το αύριο δε με φοβίζει καθόλου, το χθες με φόβιζε. Όλα τα ζούσαμε επιδερμικά, δεν υπήρχε τίποτα, ούτε μουσική, ούτε θέατρο ούτε καν αληθινές ανθρώπινες σχέσεις. Μόνο Χρήμα και χαζοδιασκέδαση. Πως θα δείξουμε τα ακριβά αμάξια μας, τα ακριβά καινούργια ρούχα μας και πως θα πάμε στα λαϊκοποπ μπουζούκια πρώτο τραπέζι να πετάμε λουλούδια και να μας βλέπει το μαγαζί. Φοβερή χυδαιότητα απέναντι στη ζωή. Είμαι πεπεισμένος πως χειρότερα δε γίνεται. Θα ξαναρχίσουμε να επικοινωνούμε και να περνάμε καλά σε ένα μπαλκόνι με τη παρέα μας, τα μεζεδάκια μας και τη ρακή μας.


Ο επίλογος σ' εσένα. Τί είναι αυτό που θα εκφράσεις με το λόγο σου ως νέος καλλιτέχνης στους αναγνώστες;
Α.Μπ:. Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και να σας συγχαρώ για ακόμα μία φόρα γι’ αυτή σας την απόφαση να φτιάξετε μια στήλη που να ψάχνει, να παρουσιάζει και να προωθεί νέους καλλιτέχνες. Στις μέρες μας αυτό σπανίζει και αυτό το κάνει ακόμα πιο σημαντικό και πιο όμορφο. Θα πω κάτι που έχω ξαναπεί στο παρελθόν και το πιστεύω ακράδαντα. Ζούμε σε μια πανέμορφη χώρα με σκανδαλώδη εύνοια φτιαγμένη, η δύναμη όμως αυτής της χώρας είναι ο λαός της, περνάμε μια πολύ δύσκολη περίοδο και θα πρέπει να δώσουμε μάχη, να αλλάξουμε σε ατομικό επίπεδο και εν συνεχεία σε συλλογικό για το κοινωνικό καλό και όχι για το καλό της τσέπης μας και της οικογένειας μας. 


Αλέξανδρος Μπελλές (ερμηνεία - μουσική)
Κωνσταντίνος Δημαρέσης (στίχοι)

Σαν έρθεις και τα βρεις ερειπωμένα / Μη φοβηθείς, μην κάνεις πίσω
Ο χρόνος τα 'χει έτσι καμωμένα / Μες στη σκιά το διάλεξα να ζήσω
Γιατί περίμενα στ' αλήθεια να φανείς / Κρυφή σου υπόσχεση στο βλέμμα
Μα τις κραυγές δεν άκουγε κανείς / Σαν ο ερχομός ντυνόταν ψέμμα

Και πώς οι μέρες, τα χρόνια που περάσαν / Φαντάζουν τώρα μονάχα μια στιγμή
Και πώς οι ελπίδες δε γεράσαν / Μες στης ψυχής μου τη ρωγμή
Να φέρεις λίγα δάκρυα μαζί σου / Γιατί η δική μου στέρεψε πηγή
Θε να τ' αφήσω να κυλήσουν / Στην αγκαλιά σου την αυγή

Τρίτη 19 Ιουλίου 2011

Ξαρχάκος με Μποφίλιου & Χαρούλη στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων


Το Σάββατο 2 Ιουλίου άνοιξε η αυλαία του Φεστιβάλ Φιλίππων – Θάσου (2 Ιουλίου – 22 Αυγούστου 2011) με μια ιδιαίτερη συναυλία. Ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης, ενορχηστρωτής και μαέστρος Σταύρος Ξαρχάκος παρουσίασε με την 12μελή Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής και με δύο κορυφαίους ερμηνευτές της νέας γενιάς, τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη Θεοδωράκη και δικά του, σε ποίηση Νίκου Γκάτσου, Νίκου Καζαντζάκη, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα σε μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη κ.ά.


Η συναυλία ξεκίνησε στις 21:40 και ολοκληρώθηκε δύο ώρες μετά. Ήταν πραγματικά μια «μυσταγωγία» να βλέπεις τον Ξαρχάκο να διευθύνει μια σπουδαία ορχήστρα και μάλιστα στο συγκεκριμένο χώρο. Η ακρίβεια και η λεπτομέρεια στην ενορχηστρωτική γραμμή είναι κάτι που πάντα με ενθουσιάζει και με ξαφνιάζει κάθε φορά που παρακολουθώ μια συναυλία του Ξαρχάκου.


Πριν ξεκινήσει όμως να διευθύνει, διάβασε ένα δραματικά επίκαιρο κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1851-1911), στον οποίο είναι και αφιερωμένο το φετινό φεστιβάλ. Ένα άρθρο που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Ακρόπολη» τον Ιανουάριο του 1896 και αναφερόταν στην κοινωνική-πολιτική-οικονομική κατάσταση που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα:

«Ημύνθησαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί του ταλαιπώρου ωρφανισμένου Γένους; Άμυνα περί πάτρης δεν είναι αι σπασμωδικαί, κακομελέτητοι και κακοσύντακτοι επιστρατείαι, ουδέ τα σκωριασμένης επιδεικτικότητος θωρηκτά.
Άμυνα πετρί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και του πιθηκισμού, του διαφθείραντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεωκοπίας…
Αυτοί οι πολιτικοί, αυτοί οι βουλευταί, εκατάστρεψαν το έθνος, ανάθεμά τους. Κάψιμο θέλουν όλοι τους! Τότε σ’ εξεθέωναν οι προεστοί κ’ οι «γυφτοχαρατζήδες», τώρα σε «αθεώνουν» οι βουλευταί κ’ οι δήμαρχοι. Αυτοί που είχαν το λύειν και το δεσμείν εις τα δύο κόμματα, τους έταζαν «φούρνους με καρβέλια», δώσαντες αυτοίς ουχί πλείονας των είκοσι δραχμών μετρητά, απέναντι, καθώς τους είπαν, και παρακινήσαντες αυτούς να εξοδεύσουν κι απ’ τη σακκούλα τους όσα θέλουν άφοβα, διότι θα πληρωθούν μέχρι λεπτού, σύμφωνα με τον λογαριασμόν, ον ήθελαν παρουσιάσουν.
Το τέρας το καλούμενον επιφανής τρέφει την φυγοπονίαν, την θεσιθηρίαν, τον τραμπουκισμόν, τον κουτσαβακισμόν, την εις τους νόμους απείθειαν. Πλάττει αυλήν εξ αχρήστων ανθρώπων, στοιχείων φθοροποιών τα οποία τον περιστοιχίζουσι, παρασίτων τα οποία αποζώσιν εξ αυτού.
Μεταξύ δύο αντιπάλων μετερχομένων την αυτήν διαφθοράν, θα επιτύχει εκείνος όστις ευπρεπέστερον φορεί το προσωπείον κ’ επιδεξιώτερον τον κόθορνον.
Άμυνα περί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και πιθηκισμού, του διαφθείροντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεοκοπίας
». 


Ο Σταύρος Ξαρχάκος δεν σχολίασε τίποτα άλλο. Δεν ξαναμίλησε. Άφησε τα τραγούδια να "μιλήσουν" με τις φωνές αυτών των δύο παιδιών. Δύο παιδιά που ωριμάζουν όσο περνά ο καιρός και φτιάχνουν το δικό τους ξεχωριστό κόσμο στη σύγχρονη ελληνική μουσική σκηνή.
Να σας πω την αλήθεια, δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω τις κορυφαίες στιγμές της συναυλίας, γιατί πραγματικά είναι πολλές. Οι ερμηνευτές Νατάσσα Μποφίλιου και Γιάννης Χαρούλης στάθηκαν με αξιοπρέπεια και σεβασμό στα μεγάλα τραγούδια που ερμήνευσαν. Δε "φοβήθηκαν" το μύθο των αξεπέραστων πρώτων εκτελεστών (Νίκος Ξυλούρης, Βίκυ Μοσχολιού, Γρηγόρης Μπιθικώτσης κ.ά.) και τραγούδησαν με ένταση, με πάθος, με συγκίνηση.


Η Μποφίλιου στα «Κεμάλ», «Χοντρομπαλού», «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή», «Νυν και αεί», «Μην το ρωτάς τον ουρανό», «Νύχτα», «Έλα σε μένα» κ.ά.


Ο Χαρούλης στα «Ήτανε μια φορά», «Ο Γιάννης ο φονιάς», «Περιβόλια», «Δεν ήταν νησί», «Ένας ευαίσθητος ληστής», «Πώς να σωπάσω», «Γεια σου χαρά σου Βενετιά», «Έβαλε ο θεός σημάδι» κ.ά. 

Εν κατακλείδι, ήταν μια όμορφη βραδιά και πιστεύω πως αυτή η συνεργασία του Σταύρου Ξαρχάκου και της Κ.Ο.Ε.Μ με τους δύο νέους τραγουδιστές αξίζει τον κόπο να ηχογραφηθεί και να κυκλοφορήσει στη δισκογραφία. Όχι μόνο για τις μοναδικές ερμηνείες του Χαρούλη και της Μποφίλιου, αλλά και για τις αξιοθαύμαστες ενορχηστρώσεις -όπως πάντα- του κ. Σταύρου Ξαρχάκου.

 

Μερικές διευκρινίσεις για το κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη από το φιλόλογο, ποιητή, συγγραφέα και μουσικό, Γιώργο Φραντζολά 

Το κείμενο αυτό που αναρτήθηκε (ή που διάβασε ο Σταύρος Ξαρχάκος) είναι κολλάζ από δύο διαφορετικά κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Το πρώτο είναι πράγματι κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ την 1η Ιανουαρίου του 1896 με τον τίτλο ΟΙΩΝΟΣ και υπογραμμένο από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Το δεύτερο κείμενο είναι το περίφημο διήγημα του Παπαδιαμάντη ΟΙ ΧΑΛΑΣΟΧΩΡΗΔΕΣ.
Το απόσπασμα που διάβασε ο Ξαρχάκος, είναι είπαμε κολλάζ, στο οποίο ανακατεύονται σαν τραπουλόχαρτα επιλεκτικά φράσεις από τα δύο κείμενα.


Σας στέλνω το κεφάλαιο ΙΑ (11ο) από τους ΧΑΛΑΣΟΧΩΡΗΔΕΣ για να καταλάβετε ποιες φράσεις πήρανε από εκεί. Τις υπογράμμισα. 


Τα ΥΠΟΛΟΙΠΑ είναι παρμένα από το κείμενο ΟΙΩΝΟΣ.

Οι Χαλασοχώρησες Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΙΑ΄

  … Τώρα, δεν τους βλέπεις και τα δύο κόμματα διά ποίων μέσων προσπαθούν να κερδίσουν την εκλογήν; Δεν βλέπεις τα δύο πρακτορεία των ανοικτά, φανερώς ενεργούντα, δεν ακούεις κρυφομιλήματα όπισθεν πάσης θύρας και πάσης γωνίας της οδού, δεν βλέπεις τα τρεξίματα και τους ιδρώτας των οργάνων των, δεν ακούεις τον κρότον των χαλκίνων κερμάτων όπισθεν των λογιστηρίων; Δεν βλέπεις απλοϊκούς εκλογείς να βαδίζουν και να κοντοστέκονται, να εξάγουν την χείρα από την τσέπην και να μετρούν δεκάρες;
 Και ο λαλών έδειξεν εις τον ακροατήν του γέροντα χωρικόν, όστις, εξελθών του πρακτορείου των Χαλασοχώρηδων, είχε σταθεί ενώπιόν των κρατών φυσέκιον τεσσάρων δραχμών, το οποίον έσχισε κι εμέτρα, διά να ίδει αν ήσαν σωστές οι δεκάρες. Εφαίνετο οινοβαρής και ηκούετο ο μονόλογος και οι ψιθυρισμοί του: «Τέσσαρες δραχμές βάσταξ’ η ψυχή του;… τέσσαρες, όχι παραπάνω… έχουμε και λέμε, μία, δύο, τρεις, τέσσαρες, πέντε, εξ, εφτά, οχτώ, εννιά… μία δραχμή… Έχουμε και λέμε…» Κι επειδή ευκόλως έχανε τον λογαριασμόν, ήρχιζεν εξ αρχής πάλιν.
-         Τους βλέπεις ή όχι; επανέλαβεν ο λαλών.
-         Τους βλέπω, απήντησεν ο ομολητής του.
-         Λοιπόν, αύριον, να έχεις όρεξιν ν’ ακούεις τα παράπονα των ηττημένων. Όσοι θα είναι εν αποτυχία θα χαλάσουν τον κόσμον με τις φωνές, θα κατηγορούν τους νικητάς επί χρήσει αισχρών μέσων, θα υποβάλουν φοβεράς ενστάσεις, θα προσβάλουν το κύρος της εκλογής, λόγω ότι το αποτέλεσμα επετεύχθη διά δωροδοκίας. Ούτε θα τους τύπτει η συνείδησις επί τω ότι και αυτοί μετήλθον το αυτό μέσον. «Ουδέ φοβούνται τον Θεόν, ότι εν αυτώ κρίματί εισι».
-         Δι’ αυτό λοιπόν συ δεν πηγαίνεις να ψηφοφορήσεις; ηρώτησεν ο άλλος.
         Ο ούτως ερωτήσας ήτο ξένος, παρεπιδημών προς καιρόν εν τη νήσω. Ο δε εξ αρχής ομιλών εκαλείτο Λέανδρος Παπαδημούλης και κατήγετο εκ του τόπου. Είχε κατέλθει μετά πολλά έτη νοσταλγός εξ Αθηνών, όπου συνήθως διέτριβεν, ασχολούμενος εις έργα ουχί παραδεδεγμένης χρησιμότητος. Ήτο υψηλός, υπερτριακοντούτης, με μαύρην κόμην και γένειον, μελαψός, με αδρούς χαρακτήρας, πενιχρός την αναβολήν, πτωχαλαζών, τρέφων αλλοκότους ιδέας. Περί το δειλινόν, ο ξένος φίλος του, περίεργος ως πας άνθρωπος, τον είχε παρακαλέσει και μετέβησαν ομού αντικρύ του σχολείου, όπου σταθέντες παρά τινα γωνίαν εθεώντο την εκλογικήν κίνησιν.
-         Όχι δι’ αυτό, ανένευσεν εντόνως ο Λέανδρος Παπαδημούλης. Αι ατομικαί ιδέαι μου, φίλε, δεν φαίνονται να έχωσι τίποτε το πρακτικόν και διά τούτο δεν αγαπώ να τας εκθέτω. Σέβομαι άλλως τους νόμους και το πολίτευμα της πατρίδος μου και δεν θέλω να ομολογήσω ότι είμαι απολυταρχικός και ότι δεν πρεσβεύω την καθολικήν ψηφοφορίαν. Αλλά και αν σου έλεγα τοιούτο τι θα εχρειάζετο να σου αναπτύξω διά μακρών το θέμα, να δαπανήσω μάτην πολλάς λέξεις, να σου κλέψω τον πολύτιμον καιρόν σου, χωρίς ελπίδα όχι να πεισθείς αλλ’ ουδέ να μ’ εννοήσεις και μου αποδώσεις εν μέρει δίκαιον τουλάχιστον. Απλώς σου λέγω ότι παραιτούμαι δικαιώματος το οποίον δεν με ωφελεί, ουτ’ εμέ ούτε τους άλλους. Όσον αφορά την δωροδοκίαν, μη πιστεύεις ότι την βλελύττομαι τόσον, όσον φαίνομαι. Είναι άλλαι πολύ χειρότεραι εκλογικαί διαφθοραί. Το κατ’ εμέ, φρονώ ότι η δωροδοκία είναι το μικρότερον κακόν.
-         Το μικρότερον κακόν; επανέλαβεν ο ξένος.
-         Ναι· φρονώ, είπεν, ότι η δωροδοκία είναι το μικρότερον κακόν. Μην ακούεις μερικούς φαρισαίους, οίτινες σχίζουν διά κάθε τι τα ιμάτιά των, μήτε μερικούς άλλους ψιττακούς ηθικολόγους των εφημερίδων, οίτινες ρηγνύουν υπερβολικάς φωνάς με τόσην αφέλειαν και αγαθοπιστίαν δι’ όλα τα πράγματα. Οι πρώτοι ομοιάζουσι τους ηττημένους της αύριον, οίτινες θα ζητήσουν την ακύρωσιν της παρούσης εκλογής ως διεξαχθείσης τη βοηθεία της δωροδοκίας. Οι δεύτεροι ουδόλως ενεβάθυναν εις τα πράγματα και δεν αντελήφθησαν την έννοιαν, ήτις είναι παντός ζητήματος ο πυρήν. Πετώντες από γενικότητος εις γενικότητα περιέδρεψαν συλλογήν τινα ηθικών αξιωμάτων, την οποίαν νομίζουσιν αλάνθαστον πανάκειαν προς θεραπείαν πάσης πολιτικής και κοινωνικής νόσου. Όπου γενικότης, εκεί και επιπολαιότης. Διά να είναι τις εμβριθής πρέπει να εγκύπτει εις βαθείαν των πραγμάτων μελέτην.
Διατί δε και τινές των νεαρών πολιτευομένων εν Ελλάδι, δι’ ούς φαίνεται ότι πληρούται δευτέραν φοράν εις βάρος μας η κατάρα, την οποίαν ο Θεός κατηράσθη διά του προφήτου Ησαΐου τον Ισραήλ λέγων: Και οι νεανίσκοι άρξουσιν υμών –διατί, λέγω, τόσον κακοζήλως, αν όχι τόσον κακοπίστως, κραυγάζουσι κατά της πλουτοκρατίας; Τι τους κακοφαίνεται; qui veut la fin, veut les moyens. Η ηθική δεν είναι επάγγελμα και όστις ως επάγγελμα θέλει να την μετέλθει, πλανάται οικτρώς και γίνεται γελοίος. Όστις πράγματι φιλοσοφεί και αληθώς πονεί τον τόπον του και έχει την ηθικήν όχι εις την άκραν της γλώσσης ή εις την ακωκήν της γραφίδος αλλ’ εις τα ενδόμυχα αυτά της ψυχής, βλέπει πολύ καλά ότι είναι αδύνατον να πολιτευθεί. «Κυάμων απέχεσθε!»
 Ο Χριστός είπεν: «Ου δύνασθε Θεώ λατρεύειν και Μαμμωνά»
  Διατί δεν έλαβεν ως όρον αντιθέσεως άλλο τι βαρβαρικόν είδωλον; Διατί δεν είπε «Θεώ και Μολώχ ή Θεώ και Ασταρώθ ή Θεώ και Βάαλ;» Διότι ο Μαμμωνάς είναι ισχυρός, ο κραταιότατος, όστις υποτάσσει παν άλλο είδωλον και τον Μολώχ και τον Ασταρώθ και τον Βάαλ. Η πλουτοκρατία ήτο, είναι και θα είναι ο μόνιμος άρχων του κόσμου, ο διαρκής Αντίχριστος. Αύτη γεννά την αδικίαν, αύτη τρέφει την κακουργίαν, αύτη φθείρει σώματα και ψυχάς. Αύτη παράγει την κοινωνικήν σηπεδόνα. Αύτη καταστρέφει κοινωνίας νεοπαγείς.
-         Και ύστερον λέγεις ότι η δωροδοκία εις τας εκλογάς είναι μικρόν κακόν; παρετήρησεν ο ξένος.
-         Ναι, διότι κινδυνεύω να πάθω το αυτό πάθημα, εφ’ ω κατέκρινα τους ευθηνούς ηθικολόγους των ημερών μας, απήντησεν ο Λέανδρος Παπαδημούλης. Να πέσω δηλαδή εις το εσπαρμένον σκοπέλους πέλαγος των γενικοτήτων. Αλλ’ ιδού επανέρχομαι εις το προκείμενον. Ο λόγος, δι’ όν θεωρώ την δωροδοκίαν ως το μικρότερον κακόν είναι ότι ως είδος εκλογικής διαφθοράς την υπάγω εις το γένος της συναλλαγής. Συναλλαγή είναι η εν πρυτανείω σίτησις, αι εκ του δημοσίου ταμείου παροχαί, τα ρουσφέτια. Συναλλαγή είναι και η εις παρανόμους δίκας προστασία. Συναλλαγή είναι και η προς παραγραφήν οφειλομένων φόρων συνδρομή και η παράνομος εξαίρεσις κληρωτών. Συναλλαγή είναι και η δωροδοκία. Τώρα, ποίος προστάτης, ποίος πολιτευόμενος, ποίος βουλευτής είναι ιπποτικώτερος; Εκείνος όστις εκ του ιδίου ταμείου αγοράζει τας ψήφους των εκλογέων ή εκείνος όστις τας αγοράζει εκ του δημοσίου θησαυρού; Εκείνος όστις πληρώνει εκ του θυλακίου του ή εκείνος όστις πληρώνει εκ των χρημάτων του έθνους, χρημάτων ξένων, τα οποία εις την Ελλάδα μάλιστα εσυνηθίσαμεν όλοι να θεωρούμεν έρμα και σκοτεινά; Ποίος είναι πλέον γαλαντόμος;
-         Βεβαίως, εκείνος που πληρώνει από την τσέπην του, απήντησεν αδιστάκτως ο ξένος.
-         Βλέπεις; Ιδού διατί μισώ τας γενικότητας και επιθυμώ να ειδικεύω. Ομιλώ σχετικώς όχι απολύτως. Δεν λέγω ότι η δωροδοκία είναι καλόν τι, λέγω ότι είναι το ολιγώτερον κακόν. Και σημείωσε ότι ουδείς ποτε εκλέγεται βουλευτής διά της δωροδοκίας. Ο απάνθρωπος τοκογλύφος, όσας και αν αγοράσει ψήφους, ποτέ δεν θα εκλεχθεί. Πριν κατέλθει εις τον αγώνα, θα υποδυθεί την φιλανθρωπίαν ως προσωπείον, θα φορέσει την δημοτικότητα ως κόθορνον. Θα φροντίσει ν’ αποδώσει μέρος των όσων ήρπασεν εις τους εκλογείς. Και μεταξύ των δύο αντιπάλων, μετερχομένων την αυτήν διαφθοράν, θα επιτύχει εκείνος, όστις ευπρεπέστερον φορεί το προσωπείον κι επιδεξιώτερον τον κόθορνον.
  Ας εξετάσωμεν τώρα, εξηκολούθησεν ο Λέανδρος Παπαδημούλης, πόθεν και πώς, αφού η πλουτοκρατία είναι δεδομένον τι και αναπόδραστον κακόν, ας εξετάσωμεν πώς εγεννήθη, πώς γεννάται φυσικώς η δωροδοκία.
  Υπόθεσε, φίλε, ότι σ’ εκυρίευσε και σε έξαφνα η φιλοδοξία του Γιαννάκου του Χαρτουλάριου, ότι επεθύμησες να γίνεις βουλευτής διά να υπηρετήσεις το έθνος. Διά να επιθυμήσεις τούτο, σημείωσε, πρέπει να είσαι χορτάτος. Η φιλοδοξία είναι η νόσος των χορτάτων, η λαιμαργία είναι των πεινασμένων το νόσημα. Εξέρχεσαι εις την αγοράν, βγάζεις λόγον και παρακαλείς τους προσφιλείς συμπολίτας να σε τιμήσωσι διά της ψήφου των. Αλλ’ είσαι άραγε εις θέσιν να ηξεύρεις πόσοι εκ των προσφιλών συμπολιτών σου είναι χορτάτοι και πόσοι δεν είναι; Μην αμφιβάλλεις ότι οι πλείστοι είναι πεινασμένοι, διότι αν δεν ήσαν, όλοι θα έβγαζαν κάλπας διά να γίνουν βουλευταί. Αλλά μεταξύ των ακροατών σου, μεταξύ των προσφιλών σου συμπολιτών, δυνατόν, πιθανόν, βέβαιον μάλιστα ότι ευρίσκονται τινές, εις, δύο, τρεις, πέντε, δέκα, κατά γράμμα πεινασμένοι. Τώρα, την ημέραν της εκλογής, πώς απαιτείς να υπάγει άνθρωπος πεινασμένος, άνθρωπος όστις θα ψαύει την κοιλίαν του ως έγχορδον όργανον, άνθρωπος όστις δεν θα έχει την δύναμιν να ίσταται και να βαδίζει, πώς απαιτείς τοιούτος άνθρωπος να υπάγει να ψηφοφορήσει εις την κάλπην σου και να σου δώσει μάλιστα λευκήν ψήφον; Φυσικόν είναι, αφού θα λάβει τον κόπον προς χάριν σου, να του δώσεις τουλάχιστον να φάγει δι’ εκείνην την ημέραν.
  Εάν δεν του δώσεις χρήματα, θα του προσφέρεις γεύμα. Και τούτο δωροδοκία δεν είναι; Ή θα του στείλεις κατ’ οίκον βακαλιάρον και σαρδέλλες και οίνον. Δωροδοκία και τούτο. Εάν δεν σπεύσεις εγκαίρως συ, θα σε προλάβει ο αντίπαλός σου, όστις θα φορεί τον κόθορνον της φιλανθρωπίας αμφιδεξιώτερον.
  Ιδού πόθεν εγεννήθη η δωροδοκία. Πώς θέλεις να ενδιαφέρεται ο αγρότης, ο βοσκός, ο πορθμεύς, ο ναύτης, ο εργάτης, ο αχθοφόρος, πώς θέλεις να ενδιαφέρωνται διά τον Καψιμαΐδην και τον Γεροντιάδην αν θα γίνωσι βουλευταί ή όχι; Εκείνοι είναι χορτάτοι και τρέφουσιν όνειρα, φιλοδοξίας, ούτοι πεινώσι και θέλουν να φάγωσι. Δεν έχουσιν οι πτωχοί μεγάλας αξιώσεις. Δεν περιμένουν διορισμούς και παχέα ρουσφέτια από την Κυβέρνησιν. Αλλ’ αφού θητεύουσιν επιπόνως και δεν επαρκούν να τραφώσιν εκ του ιδρώτος των, αφού οι λεγόμενοι αντιπρόσωποί των δεν παύουν να ψηφίζωσιν ελαφρά τη καρδία φόρους και φόρους και πάλιν φόρους, ας τους θρέψωσιν επί μίαν ημέραν εκ του βαλαντίου των.
  Ανέκαθεν τα αξιώματα ήσαν αγοραστά. Και αφού η επάρατος πλουτοκρατία είναι άφευκτον κακόν, κατά ποίον άλλον τρόπον θ’ αποκτώνται τ’ αξιώματα; Πράγμα το οποίον έχασε προ πολλού πάσαν ηθικήν αξίαν, μόνον διά χρημάτων είναι κτητόν. Και ούτως επόμενον ήτο να καταντήσουν τα πράγματα. «Ουδέν κακόν άμικτον καλού». Ευτύχημα μάλιστα νομίζω ότι δεν ανεφάνη επιφανής τις πολιτευτής εις τα μέρη ταύτα.
-         Πώς είπες; ηρώτησεν απορήσας ο ξένος.
-         Λέγω ότι λογίζομαι ως ευτύχημα το ότι δεν ανεφάνη τις εκ των λεγομένων επιφανών πολιτευτών εις τας νήσους ταύτας. Ενθυμούμαι τι συνέβη προ πολλών ετών, όταν είχε γίνει τις υπουργός, βουλευτής γείτονος επαρχίας. Οι κουρείς έκλεισαν τα κουρεία των, οι καφεπώλαι τα καφενεία των, οι υποδηματοποιοί επώλησαν τα καλαπόδια των. Δεν υπήρξε βοσκός, όστις να μη διωρίσθη τελωνοφύλαξ, ούτε αγρότης, όστις να μη προχειρισθεί εις υγειονομοσταθμάρχην. Τότε είδομεν πρώτην φοράν κι εδώ εις την νήσον λιμενάρχην φουστανελλάν. Ο εκ της γείτονος επαρχίας υπουργός μας τον είχε στείλει ως δείγμα περίεργον υπαλλήλου. Ο Θεός μάς ελυπήθη και δεν παρεχώρησε να γεννηθεί επιφανής τις εδώ, εσκλήρυνε δε την καρδίαν μας και δεν εδέχθημεν εισβολήν ξένου υποψηφίου. Ιλιγγιώ να φαντασθώ τι θα εγίνετο. Όλοι οι πορθμείς θα εγκατέλειπον τας λέμβους των, οι κυβερνήται θα έρριπτον έξω τα πλοία των, οι ναυπηγοί θα επετούσαν τα εργαλεία των και θα εζήτουν δημοσίας θέσεις. Διότι μη νομίσεις ότι η θεσιθηρία γεννάται μόνη της. Τα δύο κακά αλληλεπιδρώσιν. Η ακαθαρσία παράγει φθείρα και ο φθειρ παράγει την ακαθαρσίαν. Το τέρας το καλούμενον επιφανής τρέφει την φυγοπονίαν, την θεσιθηρίαν, τον τραμπουκισμόν, τον κουτσαβακισμόν, την εις τους νόμους απείθειαν. Πλάττει αυλήν εξ αχρήστων ανθρώπων, στοιχείων φθοροποιών, τα οποία τον περιστοιχίζουσι, παρασίτων, τα οποία αποζώσιν εξ αυτού, παχυνόμενα επιβλαβώς, σηπόμενα, ζωύφια βλαβερά, ύδατα λιμνάζοντα, παράγοντα αναθυμιάσεις νοσηράς, πληθύνοντα την ακαθαρσίαν. Ευτυχώς δεν υπήρξεν ενταύθα έδαφος κατάλληλον, διά να γεννηθεί το θρέμμα το καλούμενον επιφανής και ούτως απηλλάγημεν της τοιαύτης αθλιότητος μέχρι της ώρας. Η δωροδοκία δε την οποίαν βλέπεις τόσον γενικευμένην ως εκλογικόν όπλον, είναι κατ’ εμέ το μικρότερον κακόν. Όστις όμως δυσφορεί επί ταύτη ας μη μετέχει του εκλογικού αγώνος, μήτε ως εκλογεύς μήτε ως εκλέξιμος. «Κυάμων απέχεσθε…»  

Μερικές ακόμη φράσεις προέρχονται από το 1ο κεφάλαιο των ΧΑΛΑΣΟΧΩΡΗΔΩΝ.

"Διότι ο Λάμπρος ο Βατούλας και ο Μανόλης ο Πολύχρονος, αυτοί που είχαν το λύειν και το δεσμείν εις τα δύο κόμματα, του έταξαν «φούρνους με καρβέλια», δώσαντες αυτώ ουχί πλείονας των είκοσι δραχμών μετρητά απέναντι, καθώς του είπαν, και παρακινήσαντες αυτόν να εξοδεύσει κι απ’ τη σακκούλα του όσα θέλει άφοβα, διότι θα πληρωθεί μέχρι λεπτού, σύμφωνα με τον λογαριασμόν, όν ήθελε παρουσιάσει".


ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΠΟΥ ΤΟ ΞΕΧΑΣΑ.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΡΑΣΗ:

"Αυτοί οι πολιτικοί, αυτοί οι βουλευταί, εκατάστρεψαν το έθνος, ανάθεμά τους. Κάψιμο θέλουν όλοι τους! Τότε σ’ εξεθέωναν οι προεστοί κ’ οι «γυφτοχαρατζήδες», τώρα σε «αθεώνουν» οι βουλευταί κ’ οι δήμαρχοι".

Αυτή η φράση δεν υπάρχει στους ΧΑΛΑΣΟΧΩΡΗΔΕΣ ούτε στον ΟΙΩΝΟ.
Έχω μάλιστα κάποιες επιφυλάξεις για το αν προέρχεται πράγματι από γραφτό του Παπαδιαμάντη.

Αυτές τις διευκρινίσεις μπορείτε να τις αναρτήσεις ελεύθερα.
 Ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου έδωσες να ξεκαθαρίσω πέντε πράματα.


Φιλικά,
Γιώργος Φραντζολάς


Παρασκευή 1 Ιουλίου 2011

Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα ...


Δρόμοι παλιοί που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα
κάτω απ' τους ίσκιους των σπιτιών να περπατώ
νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες κι η πόλη νεκρή

Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά
κάμε να σ' ανταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο του πόθου μου κι εγώ

Ξεχασμένος κι ατίθασος να περπατώ
κρατώντας μια σπίθα τρεμόσβηστη στις υγρές μου παλάμες

Και προχωρούσα μέσα στη νύχτα χωρίς να γνωρίζω κανένα
κι ούτε κανένας κι ούτε κανένας με γνώριζε με γνώριζε

Μανόλης Αναγνωστάκης

Οι "δρόμοι" της Σαμοθράκης...

Μετά από το "Ο δρόμος για τη Σαμοθράκη..." (http://theovaf.blogspot.com/2011/06/blog-post_1497.html) πάμε στους δρόμους, στις παραλίες, στα στενά και στις γωνιές του υπέροχου αυτού τόπου. Αξίζει τον κόπο να περάσετε μια βόλτα από το θαυμάσιο αυτό νησί του Θρακικού πελάγους. Μερικές σκόρπιες φωτογραφίες για να ξεκουραστεί και να ταξιδέψει (ελπίζω!!!) το μυαλό και η ψυχή σας...

Καλημέρα Ήλιε... θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες



"Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες"

στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
μουσική: Ηλίας Ανδριόπουλος
ερμηνεία: Αντώνης Καλογιάννης - Άλκηστις Πρωτοψάλτη

Μόνο να γράφεις τ' όνομά σου
και 'κείνο το 'μαθες μισό
να συλλαβίζεις τα όνειρά σου
στο Άργος και στον Ιλισό

Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες
τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς
και τσικουδιά στους καφενέδες
τα παλικάρια να κερνάς

Του κόσμου το στενό γεφύρι
θα το περάσουμε μαζί
θα 'ναι η καρδιά σου παραθύρι
τα λόγια σου παλιό κρασί

Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες
τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς
και τσικουδιά στους καφενέδες
τα παλικάρια να κερνάς



 "Καλημέρα Ήλιε"

στίχοι - μουσική: Μάνος Λοΐζος
ερμηνεία: Κώστας Σμοκοβίτης - Αλέκα Αλιμπέρτη

Θα το μεθύσουμε τον ήλιο
θα τον τρελάνουμε το φίλο σίγουρα ναι
με το νταούλι και με το ζουρνά
καλημέρα ήλιε καλημέρα

Γελά ο ήλιος κι αμολιέται στα στενά
χορεύει πάνω στο νταούλι κι αρχινά
το κόκκινο για τη ροδιά
το πράσινο για τα παιδιά
για της Μυρσίνης την ποδιά μια Παναγιά

Θα το μεθύσουμε τον ήλιο
θα τον τρελάνουμε το φίλο σίγουρα ναι
με το νταούλι και με το ζουρνά
καλημέρα ήλιε καλημέρα

Θα το μεθύσουμε τον ήλιο
θα τον κρατήσουμε τον ήλιο σίγουρα ναι
πάνω στις στέγες μέσα στις καρδιές
καλημέρα ήλιε καλημέρα

Το  γνωρίζετε το θέμα, τα έχετε διαβάσει τις τελευταίες μέρες σε εφημερίδες και διαδίκτυο. Η Μυρσίνη Λοΐζου αρχικά και έπειτα ο Ηλίας Ανδριόπουλος απαγόρευσαν στο ΠΑΣΟΚ να χρησιμοποιεί τα παραπάνω τραγούδια στις εκλογικές του συγκεντρώσεις.
Ποιες συγκεντρώσεις θα μου πείτε; Τελείωσαν κι αυτές!

Δυο συμβολικές και ιδιαίτερα σημαντικές κινήσεις που έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και πολλά χρόνια… Τα σπουδαία αυτά τραγούδια, κατά την ταπεινή μου γνώμη «χάθηκαν-χαντακώθηκαν» (κυρίως το «Καλημέρα Ήλιε») μέσα στις ¨σοσιαλιστικές¨ συγκεντρώσεις τριών δεκαετιών, στα ψέματα και στα ανούσια συνθήματα (…ήταν λαοπλάνος ο άτιμος ο μπαμπάς…) που μας έφτασαν στη σημερινή τραγική κατάσταση.


Αθήνα 27/6/2011
ΑΠΟ: Μυρσίνη Λοΐζου  
ΠΡΟΣ: Τον Πρωθυπουργό, και την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ 
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Το σύνολο των ΜΜΕ  
Ανοιχτή Επιστολή στον Πρωθυπουργό, και την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ


Κυρίες και Κύριοι της Κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ.

Γνωρίζω εκ των προτέρων, ότι αυτή η κίνησή μου είναι συμβολική, εν τούτοις η συνείδησή μου, και η αξιοπρέπειά μου ως ενεργού πολίτη μου επιβάλλει να σας γνωστοποιήσω τα εξής: 

Ο πατέρας μου Μάνος Λοΐζος αγωνίστηκε με τον δικό του τρόπο, για αξίες όπως η Ελευθερία, η Δημοκρατία, και η Κοινωνική Δικαιοσύνη. Προσπάθησε να υπηρετήσει μέσω της τέχνης του, τα οράματα και τις αξίες ενός καταπιεζόμενου Λαού, ο οποίος με πολύ κόπο, αίμα και δάκρυα αγωνίστηκε για την Δημοκρατία, την οποία τόσο βάναυσα του την στερούσαν.

Αφού αυτός ο Λαός κατοχύρωσε με πολλούς αγώνες τα στοιχειώδη Δημοκρατικά δικαιώματα τα οποία στην Ευρώπη είχαν κατακτηθεί χρόνια πριν, έρχεστε σήμερα και όπου Δικαιώματα βάζετε ευκαιρίες. Τα Δικαιώματα στην εργασία, την υγεία, την Παιδεία, την ποιότητα ζωής, τον πολιτισμό, τα έχετε κάνει ένα απέραντο fast track έξυπνων επενδύσεων, ξεπουλώντας όχι μόνο τον Δημόσιο πλούτο αυτή της χώρας, αλλά και την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη.

Τόσα χρόνια σας ακούω να χρησιμοποιείτε το «Καλημέρα Ήλιε» στις Κομματικές σας συγκεντρώσεις. Παλιότερα, απλά με ενοχλούσε αισθητικά καθώς και με πλήγωνε, εξαιτίας αφενός της υποκρισίας σας, -διότι οι δικές σας αξίες επέβαλαν και έναν βαθιά εξουσιαστικό τρόπο ζωής, και δημιούργησαν σκλάβους αντί για ελεύθερους ανθρώπους, και ενεργούς πολίτες- και αφετέρου διότι οι δικές σας αξίες δεν έχουν καμία μα καμία σχέση με αυτό που προσπαθεί να πει το συγκεκριμένο τραγούδι.

Τώρα όμως πλέον εξοργίζομαι, γιατί δείχνει ότι δεν έχετε καταλάβει τίποτα από τους αγώνες του Λαού και των εργαζομένων, πράγματα τα οποία ενέπνευσαν τον πατέρα μου, και του έδωσαν και μια αντίστοιχη στάση ζωής στην καθημερινότητά του ως πολίτη, και στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του. 

Το τραγούδι αυτό καλημερίζει τον Ήλιο, την ελπίδα, την αλληλεγγύη, και την προσμονή ενός ολόκληρου Λαού, για Δημοκρατία και Ελευθερία. 

Εσείς όμως, είστε υπεύθυνοι για την πιο βαθιά, πνευματική, αξιακή, ηθική, και πολιτισμική καταχνιά που θα μπορούσε να έχει ποτέ αυτός ο τόπος.

Ως εκ τούτου, σας απαγορεύω ρητά και κατηγορηματικά, να χρησιμοποιείτε έργο ή μέρος του έργου του Μάνου Λοΐζου, σε οποιαδήποτε κομματική σας εκδήλωση ή δραστηριότητα.

Βέβαια ίσως να απαντήσετε ότι το έργο του Μάνου Λοΐζου ανήκει στον Λαό. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο όμως και η συγκεκριμένη πράξη εκ μέρους μου.
Επειδή όπως αποδείχτηκε δεν είστε, και ούτε ήσασταν ποτέ μέρος αυτού του Λαού, και δεν έχετε πλέον κανένα δικαίωμα και καμία νομιμοποίηση να συνεχίζετε να τον εξαπατάτε.

Ο Ήλιος άλλωστε, είναι δικός μας, και όχι δικός σας.
Δεν μπορεί κανείς να μας τον πάρει. Και δεν θα μας τον πάρει.



Μυρσίνη Λοΐζου


Και η δήλωση του μουσικοσυνθέτη Ηλία Ανδριόπουλου:

Υπάρχουν τραγούδια που καθαγιάζει με τον χρόνο η αγάπη του λαού μας, και τα φυλάσσει σαν ακριβό φυλαχτό μες στην ψυχή του. Ποτέ ένα καλό τραγούδι , αλλά και κάθε αληθινή τέχνη, δεν εξύμνησε στην ιστορία της ανθρωπότητας, τον τύραννο, τον δήμιο ή τον προδότη. Αντίθετα στάθηκε πάντα δίπλα στους αδύναμους και ταπεινούς, στους μάρτυρες των στρατοπέδων και στους ευγενικούς αγώνες των νέων ανθρώπων.
΄Εχοντας υπ όψιν μου αυτά, και ιδιαίτερα μετά τα πρόσφατα θλιβερά γεγονότα, δεν επιτρέπω από εδώ και στο εξής στο σημερινό ΠΑΣΟΚ, να χρησιμοποιεί το τραγούδι μου «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες», στίχοι Μάνου Ελευθερίου, που γράφτηκε για άλλους λόγους και συγκεκριμένα, για να εξυμνήσει την πιο ανιδιοτελή, την πιο τίμια και αγωνιστική μορφή του Ελληνισμού και του 1821, τον Μακρυγιάννη.

Ηλίας Ανδριόπουλος

Στιγμές από τη χθεσινή εμφάνιση των Locomondo στη Δημοτική Πλαζ της Αλεξανδρούπολης


Πάνω από 1.000 άτομα τραγούδησαν και χόρεψαν με τους Λοκομόντο χθες το βράδυ (Τετάρτη 30 Ιουνίου 2011) στη Δημοτική Πλαζ της Αλεξανδρούπολης, σε μια ωραία συναυλία διάρκειας δύο ωρών. Ερμήνευσαν και έπαιξαν τραγούδια από την προσωπική τους δισκογραφία, όπως το υπέροχο "Χέρια σαν κι αυτά" αλλά και αρκετές διασκευές, όπως την περίφημη "Φραγκοσυριανή" του Μάρκου Βαμβακάρη.


Υπάρχουν χέρια που φυτεύουν ένα δέντρο
και άλλα χέρια που του βάζουνε φωτιά
υπάρχουν χέρια που σαν πέσεις σε σηκώνουνε ξανά
σίγουρα θα 'χεις συναντήσει δύο χέρια σαν κι αυτά

Υπάρχουν χέρια που πατάνε την σκανδάλη
και άλλα χέρια που προσφέρουν γιατρειά
υπάρχουν χέρια που χτυπάνε χέρια αλύπητα σκληρά
ίσως μια μέρα συναντήσεις δύο χέρια σαν κι αυτά

Υπάρχουν χέρια που έχουν μάθει να σου δίνουν
και άλλα χέρια που ζητάνε μοναχά
υπάρχουν χέρια που τις νύχτες σε χαϊδεύουν στοργικά
σίγουρα θα 'χεις συναντήσει δύο χέρια σαν κι αυτά

Υπάρχουν χέρια που απ' το άδικο έχουν σφίξει
έχουνε σφίξει και έχουν γίνει μια γροθιά
και μ' άλλα χέρια έχουν σμίξει για να σβήσουν την φωτιά
ίσως τα χέρια τα δικά μας να 'ναι χέρια σαν κι αυτά

Βλέπω κι απόψε εδώ μέσα κάτι χέρια
χειροκροτάνε και μας δίνουνε χαρά
θα 'θελα λίγο να σηκώσουμε τα χέρια μας ψηλά
να τραγουδήσουμε παρέα με δυο χέρια σαν κι αυτά
 -------------------------------------------------------------------------
Οι Locomondo είναι ένα επταμελές σχήμα από την Αθήνα, το οποίο δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2001. Η μουσική τους είναι μία μίξη από Reggae, Ska και Latin ρυθμούς τους οποίους δεν διστάζουν να συνδυάσουν με Ελληνικό στίχο.
Ο πρώτος τους δίσκος, "Ένας τρελός κόσμος" κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2004 από την MBI. Μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ τους οι Locomondo έκαναν μία σειρά ζωντανών εμφανίσεων στην Αθήνα αλλά και σε όλη την Ελλάδα.
Τραγούδια όπως το "Trendy Λίτσα" και το "100 Αφρό" ακούστηκαν αρκετά στο Ελληνικό ραδιόφωνο ενώ το τραγούδι "Στην Αθήνα" μπήκε στο play list του Radio France Internationale για 2 μήνες.
Το 2005, οι Locomondo ταξίδεψαν στην Τζαμάικα μετά από πρόσκληση του τρομπονίστα των θρυλικών Skatalites, Vin Gordon, γνωστό και ως "Don Drummond Jr." για να γράψουν τον καινούργιο τους δίσκο.
Το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας μπορεί να ακουστεί στο cd με τίτλο "12 μέρες στην Jamaica" (ΜΒΙ, Ιούλιος 2005). Τραγουδούν στα Ελληνικά αλλά και στα Αγγλικά, επηρεασμένοι από την ενέργεια και τον ήχο της Τζαμάικα, έχοντας αριστοτεχνικά πλεγμένο εντός τους το Ελληνικό στοιχείο.
Ο εν λόγω δίσκος των Locomondo μπήκε στα Ελληνικά charts τον Αύγουστο του 2005 και η διασκευή της γνωστής "Φραγκοσυριανής" του Μάρκου Βαμβακάρη γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Έχουν παίξει ως support group με σπουδαία συγκροτήματα όπως οι Skatalites, οι Chumbawamba, Ska Cubano, Manu Chao κ.α.
Μετά την καλοκαιρινή περιοδεία του στην Ελλάδα και το εξωτερικό και τη συμμετοχή τους με τη διασκευή του τραγουδιού του Μάρκου Βαμβακάρη «Φραγκοσυριανή» στο soundtrack της ταινίας του Τούρκο-Γερμανού σκηνοθέτη Fatih Akin “Soul Kitchen”, επέστρεψε στη σκηνή του Κύτταρο Live έχοντας στις αποσκευές του ένα διπλό LIVE CD που κυκλοφόρησε στις 18 Νοεμβρίου.
Το Locomondo Live περιέχει ζωντανά ηχογραφημένα τραγούδια του συγκροτήματος απ’ τις συναυλίες τους την Άνοιξη και το καλοκαίρι του 2009 στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και αγαπημένες διασκευές.
Το διπλό live cd των Locomondo εκτός από τραγούδια δισκογραφημένα περιέχει και αρκετά αδισκογράφητα -καινούργια και παλιά- που όλοι τα έχουμε αγαπήσει, τραγουδήσει και χορέψει στις συναυλίες τους.
Τραγούδια όπως «Το μαγικό χαλί», το οργανικό “Balkan Orgy”, «Χέρια σαν κι αυτά», που μαζί με τις διασκευές των τραγουδιών του Bob Marley (Redemption Song), Manu Chao (Mala Vida), Jovanotti (L' ombelico del mondo) και άλλων τραγουδοποιών της ελληνικής και ξένης μουσικής σκηνής, μεταφέρουν κάτι από την ενέργεια και τη μαγεία των ζωντανών εμφανίσεων των Locomondo.
Στις συναυλίες τους που είναι γνωστές για τη ζωντάνια και την ενέργειά τους, οι Locomondo συνηθίζουν να στήνουν μία γιορτή όπου κόσμος και συγκρότημα γίνονται ένα, θίγοντας παράλληλα τα κακώς κείμενα με τον γνωστό τους τρόπο.

Οι Locomondo είναι οι: Μάρκος Κούμαρης - φωνή, κιθάρα, Γιάννης Βαρνάβας - φωνή, κιθάρα, Σταμάτης Γούλας - πλήκτρα, sampler, Σπύρος Μπεσδέκης- μπάσο, Σούντρης Στράτος-τύμπανα, Μιχάλης Μουρτζής - κρουστά, Θανάσης Ταμπάκης - υπεύθυνος ήχου.
Συμμετέχουν: Δημήτρης Γάσιας (βιολί), Νίκος Βλάχος, (τρομπέτα), Βασίλης Παναγιωτόπουλος (τρομπόνι).

"Νότες Λογοτεχνίας"

Πολιτιστικό ιστολόγιο (από το 2009) και ραδιοφωνική εκπομπή (από το 1999) με συνεντεύξεις, αφιερώματα, ρεπορτάζ, απόψεις, ιδέες και θέσεις γύρω από το Βιβλίο, τη Μουσική και το Ελληνικό Τραγούδι, το Θέατρο και τον Κινηματογράφο, τα Εικαστικά και τη Φωτογραφία, τη Θράκη...

Για αποστολές βιβλίων, περιοδικών, μουσικών έργων (LP-CD), καθώς επίσης και για προτάσεις, ιδέες, παρατηρήσεις, επικοινωνήστε μαζί μας: theodosisv@gmail.com

Το blog δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Δημοσιεύονται άρθρα πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου και οι κάθε είδους διαφημίσεις απαγορεύονται.

Επιτρέπεται η χρήση και η αναδημοσίευση των άρθρων και των φωτογραφιών, με σαφή αναφορά της πηγής σε ενεργό σύνδεσμο. Υπεύθυνος - Διαχειριστής: Θεοδόσιος Π. Βαφειάδης.